مطالعه تطبیقی کیفیت ادراک مفاهیم کلی از دیدگاه ابن سینا و صدرالمتألهین
نویسندگان
چکیده
ویژگی اساسی معقولات در مقابل محسوسات اتصاف آنها به کلیت و عمومیت است. صورت محسوسکه جزیی است، در مرتب هی ادراک عقلی به کلیت می رسد. حال سوال این است که چه تحولی درصورت محسوس به وجود م یآید که متصف به کلی بودن م یشود؟ در فلسف هی اسلامی دو نظری هیاساسی در باب نحوه ی ادراک مفاهیم کلی ارائه شده است. به سخن دیگر، به سوال بالا، دو پاسخمعروف است و دیگری به تعبیر مرحوم « نظریه تجرید » اساسی ارائه شده است که یکی از آنها بهنام دارد. بر اساس نظریه تجرید که عمدتا در آثار ابن سینا و پیروان او مطرح « نظریه تعالی » مطهریشده است صورت محسوس به واسطه تجرید و حذف عوارض مادی و خصوصیات شخصی متصف بهکه در آثار ملاصدرا و پیروان او مطرح شده است ذهن « نظریه تعالی » کلیت می شود. اما مطابقمفاهیم و معانی کلی را هم چون یک مفهوم مبهم و کاهش یافته –که قابل صدق بر کثیر است –درک نم یکند. بلکه در واقع همان صور و معانی جزئی حسی و خیالی به وسیله ی تعملات عقلی ونفسانی ترقی و تعالی یافته و به شمول و سعه بیشتری م یرسند. نوشتار حاضر به تبیین و مقایسهدیدگاه این دو فیلسوف درباره ی کیفیت ادراک مفاهیم کلی پرداخته است و از این رهگذر نقاطاشتراک و اختلاف دیدگاه آنان در این زمینه بیان شده است.
منابع مشابه
بقای نفس انسان در دیدگاه فارابی، ابن سینا و صدرالمتألهین
این مسئله که نفوس چه انسان‌هایی بعد از مرگ باقی‌اند و این‌که آیا آن نفوس تعین خود را از دست خواهند داد و به یک نفس کلی تبدیل خواهند شد یا این‌که کثرت خود را حفظ خواهند کرد، مورد توجه فارابی، ابنسینا و صدرالمتألهین بوده است.در این مقاله که موضوع اصلی آن تحلیل و بررسی آرای این سه حکیم درباره این دو موضوع است، پس از جمع‌آوری و بررسی آرای آنها درباره دو موضوع مورد نظر این نتیجه به دست آمده است که ...
متن کاملدیدگاه ابن سینا و صدرالمتألهین درباره علم الهی
مقاله حاضر در صدد تبیین دیدگاه دو فیلسوف نامدار، شیخ‌الرئیس، ابنسینا و حکیم، صدرالمتألهین و بیان اختلاف نظر آن دو درباره علم الهی است. علم در حکمت صدرایی، امری وجودی و دارای مراتب و در نظام مشایی، کیف نفسانی است. در حکمت متعالیه علم خداوند به‌ذات و علم به موجودات قبل از ایجاد و بعد از ایجاد، علمی حضوری، ولی در حکمت مشاء علم ذات به‌ذات و علم به صور متقرره در ذات، حضوری و علم به موجودات خارجی، ق...
متن کاملبررسی تطبیقی دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا درباره فرایند ادراک عقلی
ادراکات عقلی همواره یکی از مسائل مورد توجه فلاسفه و حکمای مسلمان بوده است که با دیدگاههای مختلفی به تبیین آن پرداختهاند. ابن سینا و ملاصدرا ضمن اشتراک در برخی مبانی و مسایل علم و ادرک؛ به ویژه ادراکات عقلی، در پارهای از مبانی و مسایل اختلاف نظر دارند. ابنسینا به تبع ارسطو با قائل شدن به نظریه تجرید معتقد است که جریان معرفت به ویژه ادراک عقلی به صورت مرحله به مرحله با حرکت از حس و گذر از خیال...
متن کاملمطالعه تطبیقی در مورد کلی و جایگاه آن در منطق ارسطو ، فرفوریوس و ابن سینا
پژوهش حاضر نگاهی اجمالی و کلی به ریشه های هستی شناسانه و ابداعات منطقی ارسطو، فرفوریوس و ابنسینا در حوزه کلیات است. ارسطو با نگاهی هستیشناسانه در رساله مقولات بررسی کلیات را بعنوان مقدمهای بر منطق خود آورده است و این بدان جهت است که منطق و متافیزیک ارسطو غیرقابل تفکیکاند. به زعم وی مقولات اقسام وجود هستند و کلیات مراتب وجود در هر مقولهاند. فرفوریوس با تفسیری مختصر بر مقولات ب ه نام ایساغ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
جستارهای فلسفیISSN 2008-0433
دوره 6
شماره شماره 1 (پیاپی 15) 2009
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023